Hoe krijgen we onze zorg passend?

Tijd voor een nieuwe kijk op gezondheid en ziekte

Auteur: Tijn Kool

De zorg loopt vast. Het personeelstekort loopt op en we vragen steeds vaker om zorg. Tegelijkertijd weten we van veel behandelingen niet of deze werken. We leveren zelfs zorg waarvan we weten dat deze niet werkt of – in het ergste geval – schade veroorzaakt. Bovendien levert de zorg een grote bijdrage aan de CO2-uitstoot. Reden voor Tijn Kool, hoogleraar Passende Zorg aan het Radboudumc, om te pleiten voor een andere kijk op gezondheid en ziekte.

Volgens Kool moet de zorgverlener meer dan voorheen een coach gaan zijn die patiënten helpt bij het maken van een keuze. En die keuze wordt vaker ‘niets-doen’. Want de meeste klachten gaan vanzelf over. Sterker nog, behandelen kan averechts werken. Terughoudend zijn is daarom belangrijk, bij artsen en bij patiënten. En het besef dat niet de zorg maar het individuele gedrag van mensen en hun sociale context bepalend zijn voor gezondheid. Veel meer aandacht dus voor leefstijl, maat schappelijke participatie, zingeving en betrouwbare patiëntinformatie. En een actieve overheid die haar burgers helpt bij de zoektocht naar een gezond leven.

Dit boek is het resultaat van onderzoek van Tijn Kool en dat van veel van zijn collega’s. Hij heeft voor zijn oratie dankbaar gebruik kunnen maken van hun zinvolle resultaten over effectiviteit van zorg, obesitas, sociaal-economische gezondheidsverschillen en nog vele andere onderwerpen. Om de resultaten breed toegankelijk te maken schreef hij een publieksversie van zijn oratie.

Tijn Kool is hoogleraar Passende Zorg aan de Radboud Universiteit/ Radboudumc. Hij is als arts en econoom al 35 jaar bevlogen bezig met implementeren van passende zorg en deïmplementeren van niet-passende zorg. 

December 2024. 

Help! Het ziekenhuis verdwijnt

Een nieuwe kijk op de medische-specialistische zorg van de toekomst
Auteur: Dr. Fenna Heyning

Moet een ziekenhuis perse een gebouw zijn? Kunnen we moderne digitale technieken niet nog veel meer inzetten voor het allerbelangrijkste: onze gezondheid? Wat als we goede en toegankelijke gezondheidszorg breder interpreteren en daar ook goede voeding en een gezonde leefomgeving bij betrekken?

Vanuit haar persoonlijke ervaring als internist-hematoloog en als bestuurder in de ziekenhuiswereld beschrijft dr. Fenna Heyning hoe het ziekenhuis zich heeft ontwikkeld van een gasthuis waar langdurig patiënten verpleegd worden tot een modern technisch bolwerk, tegenwoordig meestal een groot gebouw met veel glas en staal. Maar gek genoeg zijn er nog veel wachtkamers in de ziekenhuizen, moeten patiënten met toch al een zwakke conditie regelmatig van ver naar het ziekenhuis reizen en worden digitale technieken nog (te) weinig gebruikt. Dat kan dat dus beter.

In dit boek leest u prachtige voorbeelden van hoe het ziekenhuis van de toekomst eruit kan zien, een ziekenhuis waar zorg zoveel mogelijk thuis wordt gegeven, met goede warme menselijke zorg voor iedereen die dat nodig heeft, dankzij de inzet van creativiteit, durf en slimme techniek. 

November 2024

Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg

De impact van COVID - 19
Auteur: Harry Woldendorp

De ouderenzorg ondergaat een cruciale transformatie vanwege stijgende kosten en een tekort aan zorgprofessionals. Het tekort van zorgverleners zal naar verwachting flink stijgen de komende jaren. De coronacrisis heeft geleid tot bredere inzet van technologieën zoals beeldbellen en monitoring op afstand, wat heeft bijgedragen aan technologische innovatie. Om deze digitale werkwijzen effectief te implementeren, is gedragsverandering en integratie van ICT noodzakelijk. Dit omvat ook het creëren van de juiste voorwaarden voor zorgtechnologie om te gedijen. De combinatie van technologische en sociale innovatie zal zorgprofessionals en cliënten helpen om op nieuwe manieren samen te werken. Door de digitalisering verandert de relatie tussen cliënten en zorgverleners, waardoor zelfregie bij cliënten wordt versterkt en nieuwe zorgprocessen ontstaan. Het boek benadrukt dat technologische oplossingen moeten samengaan met sociale innovatie om fundamentele vernieuwing mogelijk te maken. De COVID-19-pandemie heeft aangetoond dat zorgverlening kan transformeren en benadrukt het belang van technologie en de evolutie van zorgvormen.

Zorg

Een betere kijk op de mens
Auteur: Lynn Berger

Iedereen heeft zorg nodig. Zonder zorg worden kinderen niet groot, zieken niet beter en ouderen niet oud. Zorg is waar de menselijke beschaving mee begon. En wat de maatschappij iedere dag draaiende houdt. Zorg is wat mensen mensen maakt.
Maar als zorg zo belangrijk is, waarom zorgen we er dan zo slecht voor?
In een fascinerende zoektocht naar de betekenis van zorg ontdekt Lynn Berger hoe allesomvattend zorg is, maar ook hoe onzichtbaar. Daardoor denderen we ongemerkt af op de grootste zorgcrisis ooit. Hoog tijd om zorg te zien voor wat het waard is. Hoog tijd voor een betere kijk op de mens.

Een gezonde Samenleving

Wetenschappelijke perspectieven in tijden van crisis
Auteurs: Marieke van den Brink, Olivier Hekster en Gert Jan van der Wilt 

E&R Boekentip: "Een gezonde Samenleving" van Marieke van den Brink, Olivier Hekster en Gert Jan van der Wilt verkent de urgentie van gezond leven en gezond samenleven, versterkt door de coronacrisis. Het boek biedt een veelzijdige blik van wetenschappers op hoe mensen in Nederland streven naar een gezonder leven en de consequenties daarvan voor de zorg. Het belicht de invloed van culturele perspectieven en verhalen op onze visie van gezondheid. De essentie van het boek ligt in het erkennen en waarderen van diversiteit als kern van een gezonde samenleving. "Een gezonde Samenleving" wordt aangeraden door de E&R Kennistafel duurzame gezondheidszorg 2.0.

Goed Gevoed. 

Samen Innoveren voor een gezonder Nederland
Auteurs: Irene Mommers  en Michel van Schaik
 

In 'GOED GEVOED' bundelen Irene Mommers en Michel van Schaik de bevindingen uit het programma Diagnose Voeding & Gezondheid over de preventieve rol die voeding kan spelen in het stimuleren van een gezonder Nederland.

Bevindingen van een reis die samen met honderden ondernemers, managers, wetenschappers, zorgprofessionals en beleidsmakers is gemaakt. Aansluitend stellen de auteurs een vijftal bouwstenen voor die bijdragen aan een nieuwe eetcultuur en een gezonde voedselomgeving ten behoeve van een gezonder Nederland 

Organisatie van de gezondheidszorg

Een overzicht van het zorgstelsel
Auteur: J.M.D. Boot

Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg worden hoe langer hoe meer geconfronteerd met structuren waarin ze moeten functioneren, regelingen waaraan ze zich moeten houden en partijen waarmee ze moeten overleggen en tot overeenstemming dienen te komen. In een instelling moeten ze marktgericht werken, voldoen aan prestatie-indicatoren en met patiënten/cliënten-vertegenwoordigers rond de tafel. De organisatie van de gezondheidszorg is complex en veeleisend en voortdurend aan verandering onderhevig. Om als (toekomstig) beroepsbeoefenaar volwaardig en met succes en voldoening binnen de gezondheidszorg te kunnen werken, moet die organisatie wel gekend en doorzien worden. Dit boek wil daarvoor de kennis en het inzicht bieden. In deze vijfde, herziene druk zijn de ontwikkelingen in de organisatie van de gezondheidszorg van de afgelopen jaren verwerkt en de meest recente cijfers opgenomen. Het boek geeft daarmee weer een goed en samenhangend overzicht van de vele facetten binnen organisatie en beleid in de gezondheidszorg in Nederland. Tevens is er aandacht besteed aan de toegankelijkheid van de aangeboden informatie, niet alleen door middel van een nieuwe lay-out, maar ook door het herordenen van onderwerpen. Organisatie van de gezondheidszorg kan als (studie)boek in zijn geheel gebruikt worden, maar de hoofdstukken zijn ook zo geschreven, dat ze los van elkaar gebruikt kunnen worden. Jan Maarten Boot was tot 1 februari 2014 als universitair hoofddocent beleid en management gezondheidszorg verbonden aan het UMC Utrecht (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde). Hij is actief als docent en consultant beleid en management gezondheidszorg. 

De medische omerta

Over horen zien en zwijgen in het zorgstelsel

Auteur: Jim Reekers

E&R Boekentip: “De medische omerta” van Jim Reekers, emeritus-hoogleraar interventieradiologie met een rijke ervaring vanuit het AMC in Amsterdam. In dit boek deelt hij zijn ervaringen en biedt een kritische blik op de gezondheidszorg. Hij onthult hoe marktwerking en commerciële belangen soms de ethiek, transparantie en zorgzaamheid binnen de zorg overschaduwen. Reekers belicht hoe de medische industrie en artsen profiteren van ons zorgsysteem, wat vaak ten koste gaat van patiënten. Hij gaat in op de zwijgcultuur in de zorg en benadrukt de noodzaak van verandering op diverse terreinen, terwijl hij zijn optimisme behoudt. Het boek stimuleert kritisch denken over de huidige zorgpraktijken en het heroverwegen van het geloof in marktwerking. Aangeraden door E&R Kennistafel duurzame gezondheidszorg 2.0, nodigt het boek uit tot reflectie over de toekomst van de gezondheidszorg. 

Het zorgstel ontrafeld

Zin en onzin van het Nederlands zorgsysteem
Auteur: Martien Bouwmans
 

Het zorgstelsel in Nederland is ingewikkeld. Kennis van het zorgstelsel is, óók bij mensen die in de zorg werken, gering. Opleidingen besteden er nauwelijks aandacht aan. Dat is jammer, want kennis van ‘hoe het werkt’ in de gezondheidszorg, waar het geld voor de zorg vandaan komt en waaraan het besteed wordt, welke belangen er spelen, is belangrijk. Dit boek ontrafelt het zorgstelsel.

De controverse niet schuwend, verheldert Martien Bouwmans, die zelf jarenlang in de zorgverzekeringswereld heeft gewerkt, waar het goed en waar het fout gaat. Hij neemt stelling in verwarrende discussies. Wat is marktwerking in de zorg? Hebben we nu de beste zorg ter wereld of valt er nog wel wat te verbeteren? De rol van de zorgverzekeraar (de eeuwige boeman) komt voorbij, de administratieve lasten en het gebrek aan samenhang en samenwerking in de zorg.

Van de geschiedenis van de ziektekostenverzekering kun je leren, het huidige zorgstelsel is misschien zo slecht nog niet. Maar kijk ook naarde toekomst: kan het beter? Zeker wel, denkt Bouwmans. De eerstelijnszorg anders organiseren, beter samenwerken met gemeenten, zorgverleners anders betalen, zodat ze meer aan preventie gaan doen. Wanneer dat gebeurt krijgen de zorgverleners – verrassend genoeg – meer professionele ruimte en vertrouwen.

Kunnen we de zorg voor iedereen ook in de toekomst toegankelijk en betaalbaar houden? Recent is het Integraal Zorgakkoord afgesloten door tal van zorgpartijen. Gaat dat helpen om nieuwe richtingen in te slaan met ons zorgstelsel? Hoe dan? Wat behelst dat Zorgakkoord? Wie neemt de leiding? Want veranderingen in de zorg en het beheersen van de zorgkosten gaan niet vanzelf…